Mirjam Wulfse: De eigenaar is bereid samen te werken

Als gedeputeerde Mirjam Wulfse van één ding is doordrongen dan is het wel van het ongeduld bij de eigenaren van monumentale panden. ,,En toch stappen ze in deze pilot waarin gewone burgers en bureaucratie samen moeten optrekken’’, constateert ze. ,,Ze zijn bereid samen te werken.’’

Mirjam Wulfse zit als vertegenwoordiger van de provincie Groningen in de stuurgroep die toeziet op de uitvoering van de proef. Ze staat er pragmatisch in, zo blijkt als ze terugblikt op de presentatie van het onderzoek door Pieter Siebinga die daarmee de eerste stenen van de pilot metselde. ,,Tijdens de presentatie werd duidelijk wat al die eigenaren al hadden ondergaan. Je proefde de Groninger cultuur. En ondanks dat ze geen bestuurder zijn, doen ze toch mee.’’ 

Wulfse schrok in eerste instantie van onderzoek

Wulfse was geschrokken van het onderzoek en de aanbevelingen, zo blikt ze terug. ,,Ik zag dat rapport en hield m’n hart vast: hoe gaan we dit in vredesnaam voor elkaar krijgen? NCG is nodig, de VGME is nodig, iedereen is hard nodig voor een goede samenwerking. Die eigenaar heeft er helemaal geen ervaring mee en ook geen inzicht in dat soort processen. En daar komt nog juridisch gesteggel bij. Ga er maar aan staan.’’

Ze zegt in feite: lees het rapport en je beseft hoe complex en kwetsbaar het totaal is. Maar er wordt niet in het wilde weg begonnen met het risico van de ene na de andere teleurstelling, zo stelt Wulfse vast, nee,  er komt eerst die pilot. ,,VGME wil natuurlijk zo snel mogelijk aan de slag, maar wij hebben vanwege de complexiteit organisatorische en professionele ervaring ingehuurd’’, zegt de Groninger gedeputeerde. ,,De VGME zit nu in elk geval aan het stuur en gaat samenwerken met iedereen. En we luisteren naar wat de eigenaar wil.’’

Al doende leert men tijdens de pilot

Wulfse is ervan overtuigd dat gaandeweg verbeteringen in de pilot zullen worden aangebracht. Volgens het principe van al doende leert men. Ze is ervan overtuigd dat een goede samenwerking het maximale uit de pilot haalt. Elke zes weken komt de stuurgroep bij elkaar. ,,Het is dan bijpraten maar soms ook iets los trekken’’, vertelt ze. ,,En uiteindelijk werken we met z’n allen keihard aan de hoogst mogelijke kwaliteit. Dat vraagt tijd, maar ik ben wel gewend aan zaken die wat langer duren. Als het maar goed komt.’’

De Groninger gedeputeerde heeft zich stevig ingezet voor de belangen van de eigenaar in het proces. Voor haar een vanzelfsprekendheid: ,,Je wilt als eigenaar toch altijd aan het stuur zitten?! Er komt een restauratiearchitect naast de eigenaar, maar de eigenaar bepaalt. Er werd altijd gezegd: er wordt over ons beslist. Dat is nu niet meer zo.’’

‘De lijntjes moeten wel naar elkaar opschuiven’

Wat meespeelt in haar inzet voor de monument-eigenaar is dat de meesten van hen volgens haar al lange tijd in een positie van onmacht verkeren. De meesten hadden schade na de beving van 2012 en er volgde nog een serie bevingen. De eigenaar stelde vanwege de schade en inspecties het onderhoud uit en bleef vervolgens steken in de wachtkamer van de instanties. Onzekerheid, dreiging van nieuwe schades, afhankelijkheid en vooral niets kunnen doen, totale onmacht, het maakte haar duidelijk dat die eigenaren het voor het zeggen moesten hebben.

Maar ze plaatst nog wel een kanttekening: ,,Het is wel een samenwerking. In de pilot kom je bij elkaar, iedereen probeert zo veel mogelijk op het eigen lijntje te lopen maar die lijntjes moeten wel naar elkaar opschuiven. Iedereen moet flexibel zijn in de oplossing.’’

Vraag: De partijen komen in de pilot in een andere rol. Waar de eigenaar eerder moest afwachten en NCG bepalend was, moet NCG zich straks schikken in een dienende rol. Dat wordt lastig voor NCG?

Mirjam Wulfse: ,,NCG heeft een andere rol. Dat vereist aanpassingsvermogen. Ik herinner me het eerste gesprek met NCG en het Rijk, je zag daar hoe de verhoudingen lagen. Er zal naar elkaar toe bewogen moeten worden, want anders gaat het niet goed. Er zijn meerdere gesprekken geweest en niet iedereen liep meteen naar voren, maar er is inmiddels het besef dat we elkaar moeten helpen. We hebben met voorbeelden duidelijk gemaakt waar het mis gaat en NCG snapt het. Er wordt begrepen dat het anders moet en er is bij NCG geen onwelwillendheid.’’

Vraag: Wat zijn de grootste risico’s in de pilot?

Mirjam Wulfse: ,,Ik hoop dat we het in de tijd voor elkaar krijgen. Een partij als VGME moet ook steeds mee. Kijk, er zijn hobbels en bobbels ingecalculeerd en we zijn met elkaar redelijke mensen. Flexibiliteit is essentieel.’’

Richard Veenstra, ondersteunend ambtenaar van de provincie in dit project, luistert mee en vult aan: ,,De eigenaar wacht al heel lang en het geduld is op. Dat houdt de overheidspartijen scherp en er zullen discussies zijn, maar die worden gevoerd. Het is spannend, voor iedereen. We kijken over elkaars schouder mee. Ik zie geen risico, ik ben wel nieuwsgierig of we de pilot beter krijgen.’’

Vraag: Hoe zal de situatie voor de monumenteigenaren over een paar jaar zijn?

Mirjam Wulfse: ,,We moeten groeien naar een goed geolied systeem. De eigenaar moet de motor zijn van de aanpak en de kwaliteit van het erfgoed moet weer op peil komen. Je zult het dan zien als je rondrijdt door de provincie, we zullen dan met trots vervuld zijn.’’